Grensoverschrijdend gedrag van een sportcoach: “Hij filmde mij onder de deur van het pashokje”
In de driedelige documentaireserie De gouden lichting zien we hoe de coaches van vier ex-turnsters de gouden medaille boven het welzijn van hun sporters verkiezen. Dat coaches de grenzen van hun sporters niet altijd even goed respecteren, heeft voormalig volleybalster Anne ook ondervonden.
Manon van Maurik
juli 15, 2022
In de serie De gouden lichting vertellen ex-turnsters Renske Endel, Suzanne Harmes, Gabriëlla Wammes en Verona van de Leur over de misstanden binnen de turnwereld. Verbaal en fysiek geweld, ontmenselijking en psychologische machtsspelletjes waren dagelijkse kost onder leiding van coaches Gerrit Beltman en Frank Louter.
Vooral de machtsverhouding tussen coach en sporter herkent Anne als geen ander. “Het is een soort afhankelijkheidsrelatie die je met je coach hebt. Jij bent jong en afhankelijk van je trainer om sporttechnieken te ontwikkelen en te verbeteren.” Annes volleybalcoach heeft nooit verbaal of fysiek geweld gebruikt richting Anne, wel filmde hij haar onder de deur van het pashokje terwijl zij zich aan het omkleden was.
Het hoorde erbij
Achteraf besefte ze pas dat deze vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag van haar coach er langzaam ingeslopen is. Zo kwam hij erg dicht bij de jonge meiden staan, kneep herhaaldelijk in Anne haar been tijdens een autorit en ging op een speelse manier met zijn speelsters om waardoor hij hen op ongepaste lichaamsdelen aanraakte. Net zoals de turnsters het verbale en fysieke geweld voor lief namen, herkende Anne de uitlaten ook niet als grensoverschrijdend gedrag. Het hoorde erbij, dacht ze. “Als je jong bent – in mijn geval 12 jaar – dan ben je daar niet mee bezig. Hij was gewoon aardig en ging op een speelse manier met ons om. Daar zocht ik niks achter.”
Dat veranderde toen ze op haar dertiende zag dat diezelfde trainer haar stiekem filmde onder de deur van het pashokje. “Dat voelde zo verkeerd, ik wist meteen dat dat over mijn grens ging”. Anne confronteerde haar coach met zijn gedrag en vroeg hem de video’s van zijn telefoon te verwijderen.
“Ik wilde niet dat die beelden op het internet terecht kwamen, dus mijn enige keus was hem hier direct op aan te spreken.” In haar bijzijn verwijderde hij de video’s en stond hij erop diezelfde avond nog bij haar thuis – samen met haar ouders – over het voorval te komen praten. “Inmiddels had ik mijn ouders verteld wat er was gebeurd en nog voordat hij bij ons thuis arriveerde, is hij staande gehouden door de politie en zijn al zijn gegevensdragers in beslag genomen.”
Niemand geloofde haar
Uiteindelijk kreeg haar coach acht maanden cel opgelegd, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Daarnaast mag hij tien jaar geen training geven. Hij was pas achtentwintig jaar oud en altijd heel sociaal en met iedereen begaan. Velen in het verenigingsleven kende hem en hij ging regelmatig op bezoek bij speelsters en hun familie. “Hij was enorm geliefd”, vertelt Anne, die het gevoel had dat zij zich moest verdedigen. “Niemand geloofde mij, want wie zegt dat ik de waarheid sprak? Ze overdrijft vast, hoorde ik dan om me heen. Ik had echt het gevoel dat ik diegene was die iets verkeerd had gedaan.” Die periode had een enorme impact op haar: ze viel tien kilo af, sliep van angst een jaar bij haar ouders op de kamer en durfde niet alleen thuis te zijn.
Vierogen principe
Anne is blij dat er naar aanleiding van de serie De gouden lichting en alle andere voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag in de sport nu een verandering gaande is. “Op steeds meer plaatsen hebben trainers een VOG nodig en er wordt steeds vaker een vierogenprincipe gehanteerd. Zo worden tribunes vaker toegankelijk voor publiek en wordt het steeds minder toegelaten dat jonge sporters alleen in een gesloten ruimte zijn met hun coach. Hoe erg het eigenlijk ook is dat dat nodig is.”
Inmiddels weet Anne hoe belangrijk het is om te praten over grensoverschrijdend gedrag. In de sport, maar ook daarbuiten. “Het is belangrijk dat je leert wat je grenzen zijn, deze durft uit te spreken en de grenzen van een ander leert te respecteren. Spreek elkaar aan wanneer je grensoverschrijdend gedrag ziet gebeuren. Daar moeten we over blijven praten. Op school, thuis, met vrienden en in de media.”
